Οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων: Ο συνδετικός κρίκος
Την προηγούμενη εβδομάδα το Κέντρο Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Κ.Τ.Ε.) του Α.Τ.Ε.Ι. Δυτ. Μακεδονίας διοργάνωσε μια ημερίδα με θέμα «Καινοτομία Στην Οργάνωση & Διοίκηση Τουριστικών-Αγροτουριστικών Επιχειρήσεων». Το θέμα, εξ ορισμού, είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρον και στοχεύει στην καρδιά του προβλήματος της σημερινής τουριστικής επιχείρησης ανεξάρτητα από το μέγεθος και την κλίμακα δραστηριότητας.
Η προσέγγιση που επέλεξε το Κ.Τ.Ε. δείχνει ξεκάθαρα τη οπτική που επιλέγει να αντιμετωπίζει θέματα σχετικά με την ελληνική επιχείρηση. Επιπλέον, δείχνει την πρόθεση του Κ.Τ.Ε. να βοηθήσει δημιουργικά και σύμφωνα με τον δεδηλωμένο σκοπό λειτουργίας του. Το θέμα της ημερίδας είναι απολύτως σύμφωνο με τα δρώμενα και τις προσεγγίσεις, από την μια, ως προς την αναγκαιότητα της καινοτομίας στην οργάνωση και τη διοίκηση των επιχειρήσεων και, από την άλλη, ως προς την κατεύθυνση της επιχειρηματικότητας. στον τουρισμό και, ως πρωτότυπη και σύγχρονη διέξοδο, τον αγροτουρισμό.
Η τάση, σχεδόν επιταγή και αναγκαιότητα, του σύγχρονου επιχειρηματικού περιβάλλοντος βρίσκεται στις καινοτόμες ιδέες, στην ανανεωτικές και ανανεωμένες προσεγγίσεις θεμελιωδών, επικουρικών και συμπληρωματικών δραστηριοτήτων με βραχυπρόθεσμο σκοπό την διαχείριση της πολυπλοκότητας του γίγνεσθαι της σύγχρονης επιχείρησης και, μακροπρόθεσμα, την επιβίωση και την κερδοφορία της.
Είναι τόσο πιεστικές οι δυνάμεις που κυριαρχούν στην καθημερινότητα του κάθε επαγγελματία ώστε, κυριολεκτικά, η σταθερότητα που έχει αποκτήσει στα προηγούμενα χρόνια επαγγελματικής παρουσίας, αποτέλεσμα προσωπικού ιδρώτα, ακούραστης εργασίας και δέσμευσής του, να βρίσκεται σε αμφισβήτηση, να κλονίζεται με κάθε μικρής κλίμακας αναποδιά, ατυχής συγύρια ή λανθασμένη επιλογή. Το σημείο εκείνο που δέχεται τη μεγαλύτερη πρόκληση από τις συνθήκες αυτές είναι η ίδια η φιλοσοφία του επιχειρηματία, ο τρόπος σκέψης του, η διαδικασία που ακολουθείται για την επίλυση των προβλημάτων.
Σ’ αυτές τις συνθήκες, η αντίληψη της επιχειρηματικότητας περνάει από εξετάσεις. Δοκιμάζονται οι ιδέες, οι πρακτικές και ο βαθμός κατανόησης των δυνάμεων που συντελούν στην διαχείριση και διοίκηση των επιχειρήσεων. Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες/διευθυντές έχουν αποκτήσει τις ικανότητές τους μέσα από μια διαδικασία εμπειρικής ανάπτυξης κατά την διάρκεια των πολλών χρόνων δραστηριοποίησης στον επιχειρηματικό χώρο. «Έτρεχαν την δουλειά» και αντιμετώπιζαν τις δυσκολίες που ανέκυπταν με μοναδικό γνώμονα και οδηγό την εμπειρία τους. Σε περιόδους όπου οι εξωτερικές συνθήκες είναι ευνοϊκές ή ελεγχόμενα απαιτητικές, η συμπεριφορά αυτή αρκούσε και, μάλιστα, οδηγούσε σε θετικά αποτελέσματα. Στην σημερινή κατάσταση, όπου οι αλλαγές επιτελούνται με αστραπιαία ταχύτητα και οι προκλήσεις, είτε ως απειλές είτε ως ευκαιρίες, γεννιούνται αυτοστιγμεί με αλυσιδωτά αποτελέσματα, η εμπειρία ως μοναδικό στήριγμα δεν αρκεί. Τώρα παρατηρείται το φαινόμενο να «τους τρέχουν οι δουλειές».
Μοναδική βάση θωράκισης στην κατάσταση αυτή προβάλλει η γνώση της διοίκησης και της οργάνωσης, με αρχή το θεωρητικό επίπεδο και συνέχεια την ανάδραση (λήψη μέσω παρατήρησης των αποτελεσμάτων της θεωρίας) από την πρακτική εφαρμογή και την ανάλογη προσαρμογή. Είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι η θεωρία δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των πρακτικών και καθημερινών προβλημάτων. Σε μεγάλο βαθμό έχουν δίκιο στην βάση της σκέψης ότι στην θεωρία δεν αναζητά κανείς λύσεις πασπαρτού για όλα τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Άλλωστε δεν είναι αυτή η δουλειά της θεωρίας. Εκείνο που προσφέρει η θεωρητική προσέγγιση κάθε θέματος είναι η ανάπτυξη της αίσθησης και της συνείδησης του προβλήματος, των συνθηκών που επικρατούν και, στη συνέχεια, η προσπάθεια εξεύρεσης διεξόδων με βάση την επιστημονικότητα και τον ορθολογισμό. Απώτερος σκοπός της φιλοσοφίας αυτής είναι η ικανότητα διαχείρισης του ρίσκου-στοιχείου σύμφυτο με την επιχειρηματικότητα. Όλα τα σύγχρονα παγκόσμια εκπαιδευτικά συστήματα αυτήν την ιδέα έχουν ως κεντρικό σημείο.
Η κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική επιχειρηματική σκηνή είναι ευδιάκριτη και, καθόλου, αισιόδοξη. Σχεδόν κάθε φορέας, κάθε μονάδα, κάθε ιδιώτης, κάθε σύλλογος, ακόμη και κρατικοί θεσμοί, που σχετίζεται με τον χώρο έχουν δείξει, μέσω δηλώσεων, αποφάσεων και δραστηριοτήτων, ότι η θεωρητική κατάρτιση βρίσκεται πολύ χαμηλά στην κλίμακα του περιεχομένου και της ποιότητας αλλά και στην κλίμακα των προτεραιοτήτων. Έτσι, παρόλο που ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων καταβάλλουν προσπάθειες και κοπιάζουν καθημερινά, δείχνουν ενδιαφέρον και αγωνία για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και το μέλλον της, εμφανίζουν αδυναμία να αντιμετωπίσουν τις διαφοροποιήσεις της σύγχρονης χαοτικής κατάστασης με την θέλησή τους να ηγηθούν των εξελίξεων να μετατρέπεται σε έναν αγώνα να προλάβουν αυτές τις εξελίξεις, χωρίς να γνωρίζουν πού πηγαίνουν, πώς και γιατί, αλλά και χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι έχουν παρασυρθεί από τους ρυθμούς αυτούς.
Με τις σκέψεις αυτές, η προσπάθεια του Κ.Τ.Ε. στην κατεύθυνση της μεταφοράς της καινοτομίας είναι σημαντική και ελπιδοφόρα για την ελληνική και την τοπική πραγματικότητα. Διότι, όπως έγραφε και το σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο, αυτή είναι η ευρωπαϊκή πρόκληση. Όμως, η παρατήρηση της ελληνική πραγματικότητας αποδεικνύει ότι η ελληνική πρόκληση βρίσκεται στο κομμάτι της οργάνωσης & διοίκησης των επιχειρήσεων, στην κάλυψη των κενών της θεωρητικής γνώσης, στην ανάπτυξη υποδομής της επιχειρηματικής σκέψης και, στη συνέχεια, του επιχειρηματικού πράττειν. Φυσικά, αυτό δεν είναι δουλειά του Κ.Τ.Ε. αλλά αποτελεί αυτοσκοπό των σχετικών ακαδημαϊκών τμημάτων.