Μικρές ευχές για μεγάλα οράματα

Καθώς το νέο έτος «δίνει χρόνο» σε όλους μας να συνηθίσουμε την παρουσία του, οι ευχές παρέχονται αφειδώς με κάθε ειλικρίνεια και σε κάθε κατεύθυνση. Είναι η πρώτη φορά που ο γράφων χρησιμοποιεί πρώτο πρόσωπο και αυτό συμβαίνει επειδή η αύρα της περιόδου επιτρέπει να είμαι λίγο πιο χαλαρός και απόμακρος από την πίεση και την αγανάκτηση των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων.

Προσπαθούσα να σκεφτώ τι είδους ευχές θα ήθελα να ακούσω και, αντίστοιχα, να κάνω. Αρχικά, διαπίστωσα ότι οι ευχές όλων μας αναφέρονται κυρίως σε ελπίδες παρά σε προσδοκίες. Όταν ελπίζεις σε κάτι, ουσιαστικά, επιθυμείς να γίνει κάτι χωρίς να λαμβάνεις υπόψη τις συνθήκες και παραμέτρους που καθορίζουν την πραγματοποίησή του. Αντίθετα, όταν προσδοκείς κάτι τότε συνταιριάζεις όλους τους ρυθμιστικούς παράγοντες και εκφράζεις την δυνατότητα πραγματοποίησής του. Για παράδειγμα, όταν κάποιος μου εύχεται να κερδίσω πολλά χρήματα μου μεταφέρει την ελπίδα του να αποκτήσω αυτά τα χρήματα χωρίς να γνωρίζει αν κάνω κάτι γι’ αυτό.

Γιατί, όμως, να υπάρχει αυτή η απόσταση ελπίδας-προσδοκίας; Μου φαίνεται ότι η απάντηση βρίσκεται στη λέξη «όνειρο». Η ελπίδα βρίσκεται πιο κοντά στο όνειρο παρά η προσδοκία. Και, αφού σήμερα, οι κοινωνικές συνθήκες που μας γαλούχησαν, οικογένεια, σχολείο, εκκλησία, πολιτεία, μας στερούν ή καλύτερα «μας κλέβουν τα όνειρα» και μας προτρέπουν βίαια να μην ονειρευόμαστε, η περίοδος των γιορτών είναι η πιο πρόσφορη για να ακουμπήσουμε, έστω και λεκτικά, τα όνειρα.

Η πρώτη ευχή μου είναι δανεισμένη από ένα σύνθημα των αναρχικών, γραμμένο σε κάποιο τοίχο της πόλης: «Ξυπνήστε αυτούς που κοιμούνται, όχι αυτούς που ονειρεύονται»-και για να το κάνω πιο ευγενικό-«εύχομαι σε όλους, αν δεν το κάνουν, να συνεχίσουν να ονειρεύονται».

Η δεύτερη ευχή μου έχει να κάνει με μια σύσταση για την πραγματοποίηση του ονείρου: «Σπάστε τη μετριότητα»¹. Η κοινωνία μας, ο κόσμος μας, η κουλτούρα μας έχει την τάση να μας «τραβάει» στον μέσο όρο, σ’ αυτό που κάνουν οι περισσότεροι, βαφτίζοντάς το σωστό. Εύχομαι, λοιπόν, να ξεφύγουμε όλοι από την μετριότητα και να ανοίξουμε τα μάτια και τα αυτιά μας σε νέες εμπειρίες γιατί η βίωση νέων εμπειριών συνεπάγεται και μια συνεχή ικανότητά μας να μαθαίνουμε. Αυτή η μάθηση, κυρίως κοινωνικού χαρακτήρα, μας κάνει πιο ικανούς να χειριστούμε την μελαγχολική και απαιτητική πρόκληση που, συνήθως, ονομάζουμε ανθρώπινη ζωή.

Η τρίτη και τελευταία μου ευχή είναι να έρθει κάποια στιγμή όπου θα κατανοούμε και θα αποδεχόμαστε ότι η «ανθρώπινη ζωή», ο προορισμός του ανθρώπου, το νόημα της ύπαρξης δεν αποτελούν ερωτήματα με μονοσήμαντη απάντηση. Σημαίνουν διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Διαφορετικά στοχάζεται την ύπαρξή του ο κάτοικος της Γης του Πυρρός και διαφορετικά ο κάτοικος στα βάθη της Σιβηρίας, διαφορετικά αντιλαμβάνεται την επιβίωση και την κοινωνική ευθύνη το μέλος μιας συμμορίας στο Γιοχάνεσμπουργκ και διαφορετικά ο κάτοικος της βρετανικής πρωτεύουσας. Έτσι, η ευχή μου αυτή έχει να κάνει με την αναγκαιότητα της βαθιάς κατανόησης από όλους μας ότι δεν είναι όλες οι καταστάσεις για όλους τους ανθρώπους και ότι, λόγω αυτής του γεγονότος, η επιτυχία δεν κρίνεται με τα ίδια μέτρα και τα ίδια σταθμά. Αντίθετα, σημασία έχει η προσωπική εσωτερική ισορροπίας κάθε ανθρώπου.

Τέλος, η στοιχειώδης κατανόηση που έχουμε όλοι για τη ζωή τείνει να μας πείσει ότι οι ευχές αυτές βρίσκονται στη σφαίρα της φαντασίας γιατί δεν μπορούν κάποια πράγματα να συμβούν μόνο επειδή αποτελούν ελπίδα ή ευχή μας. Πράγματι, η κατάκτηση των ονείρων είναι επίπονη και με πολύ μεγάλα ποσοστά αποτυχίας. Είναι κάτι που χρειάζεται δουλειά Όμως, έτσι είναι η ζωή: μια διαρκής, αδυσώπητη και ψυχρή ισορροπία ανάμεσα στο κόστος και το όφελος, ανάμεσα στον χρόνο, που αρνείται να σώσει τις ελπίδες μας, και στον χώρο, που απαιτεί πολύ κόπο από εμάς για να μας αγκαλιάσει με ζεστασιά. Η ζωή μας υπενθυμίζει σε κάθε της βήμα ότι είναι σκληρή-όχι, όμως, με όλους: η ζωή είναι σκληρή με αυτούς που έχουν όνειρα.

Καλή χρονιά, με υγεία και δρόμους γεμάτους από νέες εμπειρίες

————

¹Έκφραση δανεισμένη από κάποιο βιβλίο