Μάικλ Ιγκνάτιεφ: Τα ανθρώνινα δικαιώματα ως πολιτική και ως ειδωλολατρία

Εκδόσεις: Καστανιώτη, 2004

Τα ανθρώπινα δικαιώματα συνθέτουν την θεματική του βιβλίου του Ιγνάτιεφ, ενός ανθρώπου που αποδεικνύει ότι γνωρίζει το θέμα σε βάθος, αποτέλεσμα των καθηκόντων του ως διευθυντή στο Κέντρο Καρ για την Πολιτική των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Το βιβλίο τραβάει την προσοχή του αναγνώστη ήδη από την φωτογραφία του εξώφυλλου (ελληνική έκδοση) και παρουσιάζει εκπλήξεις ως προς την δομή και το περιεχόμενο. Αποτελείται από δυο δοκίμια όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα εξετάζονται, από την μια, ως μηχανισμός άσκησης πολιτικής και, από την άλλη, ως αντικείμενο πίστης, ως ειδωλολατρία. Στην συνέχεια, τρεις σύγχρονοι στοχαστές τις ιστορίας και φιλοσοφίας αναλαμβάνουν τον σχολιασμό των απόψεων του συγγραφέα. Τέλος, με ένα σύντομο αλλά ακριβές κείμενο ο συγγραφέας απαντά στα σχόλια αυτά και στις αντιρρήσεις τους.

Στο πρώτο κείμενο, τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτέλεσαν μια μορφή επανάστασης όταν προασπίστηκαν και, ουσιαστικά, «νομιμοποιήθηκαν» με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, συνέπεια της μεταστροφής στην ανθρώπινη σκέψη από την εμπειρία του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Η ίδια η φύση των δικαιωμάτων δείχνει ότι οι λύσεις στις συγκρούσεις δεν βρίσκονται σε αφηρημένες και διφορούμενες έννοιες, όπως το καλό και το κακό, αλλά βασίζονται στην χρησιμοποίηση και τον συμβιβασμό των μέσων. Ο μανδύας των ανθρώπινων δικαιωμάτων έχει χρησιμοποιηθεί από την μεριά των κρατών πολλές φορές για την επίτευξη ιδιοτελών σκοπών και αποτέλεσε την θεωρητική αιτιολόγηση ακόμη και στρατιωτικών παρεμβάσεων, ιδιαίτερα των Η.Π.Α., όπως παρατηρεί ο συγγραφέας. Το κείμενό του καταλήγει με την διαπίστωση ότι αυτή η μεροληπτική επίκληση των δικαιωμάτων «…οδήγησε τους πολιτισμούς του μη δυτικού κόσμου να βλέπουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ως κάτι που δεν είναι τίποτα παραπάνω από δικαιολογία για το δυτικό ηθικό ιμπεριαλισμό.»

Στο δεύτερο δοκίμιο, ο Ιγκνατιεφ πραγματεύεται την ιδέα της οικουμενικότητας των ανθρώπινων δικαιωμάτων ξεκινώντας από τον προβληματισμό αν υπάρχει κάτι ιερό στους ανθρώπους που τους προσδίδει τα αντίστοιχα δικαιώματα και, αν είναι έτσι, γιατί όλοι οι άνθρωποι δεν κάνουν αυτοβούλως σεβαστές τις αξίες που προκύπτουν από αυτά. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση των τριών κυριότερων πηγών αμφισβήτησης της οικουμενικότητας: η ισλαμική αμφισβήτηση, οι ασιατικές αξίες και η κρίση από την ίδια την Δύση. Το κείμενο καταλήγει με την συσχέτιση της οικουμενικότητας των δικαιωμάτων με την κυρίαρχη τάση της σύγχρονης εποχής, την παγκοσμιοποίηση, διαπιστώνοντας ότι η οικονομική παγκοσμιοποίηση δεν συνεπάγεται και ηθική παγκοσμιοποίηση.

Στα τρια επόμενα κείμενα, μαζί με την απάντηση του ίδιου του συγγραφέα, όπου επιφανείς επιστήμονες σχολιάζουν τις απόψεις του Ιγκνατιεφ, μπορεί κανείς να δει πώς σύγχρονοι επιστήμονες ανταλλάζουν απόψεις, εκθέτουν αντιρρήσεις και προάγουν την ίδια την φιλοσοφική σκέψη δημιουργώντας ένα βιβλίο με ζωντανό περιεχόμενο, γεμάτο από ιδέες διαφορετικής κουλτούρας και ερμηνείας.

.huge-it-share-buttons {
border:0px solid #0FB5D6;
border-radius:5px;
background:#3BD8FF;
text-align:left; }

#huge-it-share-buttons-top {margin-bottom:0px;}
#huge-it-share-buttons-bottom {margin-top:0px;}

.huge-it-share-buttons h3 {
font-size:25px ;
font-family:Arial,Helvetica Neue,Helvetica,sans-serif;
color:#666666;

display:block; line-height:25px ;

text-align:left; }

.huge-it-share-buttons ul {
float:left; }

.huge-it-share-buttons ul li {
margin-left:3px;
margin-right:3px;
padding:0px;
border:0px ridge #E6354C;
border-radius:11px;
background-color:#14CC9B;
}

.huge-it-share-buttons ul li #backforunical108 {
border-bottom: 0;
background-image:url(‘https://www.kouraklis.com/wp-content/plugins/wp-share-buttons/Front_end/../images/buttons.20.png’);
width:20px;
height:20px;
}

.front-shares-count {
position: absolute;
text-align: center;
display: block;
}

.shares_size20 .front-shares-count {
font-size: 10px;
top: 10px;
width: 20px;
}

.shares_size30 .front-shares-count {
font-size: 11px;
top: 15px;
width: 30px;
}

.shares_size40 .front-shares-count {
font-size: 12px;
top: 21px;
width: 40px;
}